مکمل های غذایی کاهنده ریسک ابتلا به عفونت های تنفسی کدام اند؟

سیستم ایمنی انسان که متشکل از چند ارگان است، همانند سایر ارگان های بدن برای انجام فعالیت های خود نیازمند انرژی و مواد مغذی می باشد. اگر نیازهای این دستگاه به خوبی برطرف نشود، سیستم ایمنی ضعیف عمل می کند و میکروارگانیسم ها فرصت رشد و تکثیر می یابند.تکثیر میکروب ها در بدن میزبان، سبب ایجاد عفونت می شود. از جمله اندام هایی که بسیار مستعد عفونت است، دستگاه تنفسی می باشد. از آنجایی که ارتقاء سیستم ایمنی و حفظ سلامتی از جمله اهداف اولیه و اساسی افراد است، در این مقاله درخصوص مکمل های غذایی که ریسک ابتلا به عفونت های تنفسی(ویروسی و باکتریایی) را می کاهند، صحبت می کنیم.

ویتامینC  و عفونت های تنفسی

دارای خواص آنتی اکسیدانی و خنثی کردن استرس اکتیداتیو در بدن می‌شود و محرک حرکت گلبول های سفید است.

مطالعات انجام شده حاکی از آن است که مصرف بیشتر از 1گرم ویتامین C  در روز تأثیری بر بروز سرماخوردگی و عفونت‌های تنفسی ندارد؛ اما باعث کاهش مدت و شدت بیماری می‌شود.

ویتامین D  و عفونت های تنفسی

افرادی که به هر دلیل با نور خورشید مواجهه کافی ندارند ممکن است دچار کمبود ویتامین D شوند که یکی از عوارض کمبود  آن، ضعف سیستم ایمنی بدن است. این افراد شامل کسانی هستند که اخیرأ مواجهه با نور خورشید نداشته‌اند و در چند ماه گذشته مکمل ویتامین D مصرف نکرده‌اند. کمبود ویتامین D انسان را مستعد ابتلا به عفونت‌های تنفسی می‌کند و دریافت بالای آن نیز کارایی ندارد.

به نظر می‌رسد استفاده از دوزهای کوچک روزانه یا هفتگی بهتر از دوزهای بزرگ باشد.

 با توجه به گزارشات متعدد از کمبود ویتامین D در مردم ایران پیشنهاد می‌شود که افراد از مکمل ویتامین دی مصرف کنند.

 دستور العمل تجویز مکمل برای افراد بالای ۲ سال، مصرف روزانه ۸۰۰ واحد بین‌المللی ویتامین و یا مصرف سه قرص ۲۰۰۰ واحدی در هفته است و برای افراد زیر ۲ سال ۴۰۰ واحد روزانه توصیه می‌شود.

ویتامین D تولید سایتوکاین‌های پیش‌التهابی را کاهش می‌دهد و باعث بیان ژن‌های آنتی اکسیدانی می‌شود و در نهایت ویتامین D می‌تواند باعث کاهش دوره‌ی عفونت‌های تنفسی شود .

اخیرأ جهان درگیر ویروسی به نام covid19 شده است که منجر به عفونت‌های تنفسی می‌شود که مصرف ویتامین D در این راستا می‌تواند ریسک عفونت‌های تنفسی را کاهش دهد. پیش بینی می‌شود یکی از علت‌های شیوع مرگ و میر این بیماری در سنین بالا می‌تواند کمبود ویتامین D در این افراد باشد. سالمندان بیش از سایر گروه ها در معرض خطر ابتلا به کمبود ویتامین D قرار دارند.

زینک و عفونت های تنفسی

در بزرگسالان

مطالعات انجام شده در افراد مسن نشان داده است که مصرف گلوکونات روی خوراکی (45 میلی گرم در روز) منجر به کاهش عفونت‌های دستگاه تنفسی، کاهش آزادسازی فاکتور نکروز تومور آلفا (TNF-a) و کاهش استرس اکسیداتیو می‌شود.

منابع اصلی غذایی روی عبارتند از : گوشت گاو، دانه‌های روغنی‌، غذاهای دریایی، زرده تخم مرغ، نان کامل و در کل همه‌ی مواد غذایی.

استفاده از مواد غذایی برای تأمین دوزهای پزشکی روی(زینک) تقریبا غیر ممکن است، به همین دلیل در صورت کمبود دریافت مکمل های غذایی حاوی روی پیشنهاد می شود.

در کودکان

تخمین زده شده است که کمبود روی در مرگ بیش از نیم میلیون نوزاد و کودک زیر ۵ سال نقش داشته است. شایع‌ترین علل کمبود روی در این کودکان ناکافی بودن مواد غذایی دریافتی مثل محصولات حیوانی و غلات کامل و اسهال‌های مکرر در این سنین می‌باشد. روی برای رشد طبیعی و عملکرد سلول‌های ایمنی بسیار مهم است. عفونت‌های حاد تنفسی یک عامل مهم  دیگر در مرگ و میر این کودکان است. رفع کمبود روی می‌تواند اثرات مفیدی بر این بیماری داشته باشد.

پروبیوتیک و عفونت های تنفسی

پروبيوتيك‌ها ميكروب‌های مفيد موجود در بدن انسان هستند كه باعث پيشگيري و درمان برخي بيماري‌ها می‌شوند.

 پره بيوتيك‌ها مواد و محصولاتي هستند كه باعث افزايش رشد ميكروب‌هاي مفيد می‌گردند.

مصرف بی رویه آنتی بیوتیک‌ها باعث از بین رفتن این فلور میکروبی مهم می‌شود و فرد را مستعد بیماری می‌سازد. این میکروب‌های مفید نیز نقش مهمی در پیشگیری از ابتلا به عفونت‌های تنفسی دارند.

تاکنون 42 باکتري پروبیوتیک براي مصارف انسانی و غیر انسانی شناسایی شده است. به نظر می‌رسد تجویز پروبیوتیک‌ها در عفونت‌های تنفسی در کودکان و بزرگسالان سبب کاهش مدت و علائم بیماری می‌شود؛ اما برای تعیین بهترین نوع پروبیوتیک با کمترین عوارض، نیاز به کارآزمایی‌های بالینی گسترده‌تری است.

اسید های چرب امگا3

اسيدهاي چرب غير اشباع امگا3 ترکیب مهم تشكيل دهنده فسفوليپيدها در غشاهاي سلولي هستند كه نقش مهمي در سياليت و يكپارچگي غشا بازي كرده و به سه گروه امگا3 ،امگا6 ،و امگا9 تقسیم گردیده اند. اصلی‌ترين عملكرد امگا3، تولید فاکتورهای ضد التهابی و ساختار غشاي سلول مربوط می‌باشد که دوكوزاهگزانوئيك اسيد ( DHA) در اين خصوص نقش مهمي ايفا مي‌كند؛ در حالی که اسیدهای چرب امگا6 بیشتر در تولید فاکتورهای التهابی نقش دارند.

مشاهدات حاکی از آن است که مصرف 1000 میلی گرم امگا3 طی 8 هفته تاثیر چشمگیری بر بهبود و کارائي و سلامت ریوی داشته است.  

مکمل‌یاری با DHA در کودکان نیز منجر به کاهش عفونت دستگاه تنفسی، ٬‌کاهش آسم و کاهش بروز التهاب برونش‌ها می‌گردد.

فعالیت بدنی و نقش آن در عفونت های تنفسی

شواهد نشان می‌دهد، ورزش شدید و طولانی مدت در هنگام مواجهه با عفونت‌های ویروسی می‌تواند سرکوب پارامترهای ایمنی را به‌دنبال داشته باشد، در حالی‌که ورزش با شدت متوسط باعث کاهش التهاب و بهبود پاسخ ایمنی به عفونت‌های ویروسی-تنفسی می‌شود.

توصیه‌های ورزشی  در دوران عفونت‌های تنفسی که شامل همه گیری کرونا نیز می باشد:

1- افراد بطور منطقی باید در این زمان فعالیتهای ورزشی سنگین و طاقت فرسا را محدود کنند؛ زیرا این فعالیت‌ها ممکن است احتمال ابتلا به عفونت را افزایش دهند.

2 - افراد سالم و بدون علامت با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی می‌توانند ورزش با شدت متوسط را ادامه دهند.

3 - افراد با علائم خفیف بیماری در دستگاه تنفسی فوقانی(مانند آبریزش بینی، احتقان سینوس، گلو درد جزئی) با رعایت ملاحظات می‌توانند فعالیت‌های ورزشی سبک داشته باشند.

4 - افراد با علائم گسترده‌تر و مشکوک به  کووید-19(مانند تب، سرفه خشک، گلودرد شدید، درد بدن، تنگی نفس، خستگی عمومی) تا زمان بهبودی کامل از انجام فعالیت‌های ورزشی پرهیز نمایند.