کلاژن چیست و چه خواصی دارد ؟

کلاژن چیست ؟

کلاژن یکی از فراوانترین پروتئین ها در بدن است که ترکیب اصلی بافت های همبند نظیر پوست، استخوان و غضروف ها می باشد و باعث استحکام و حفظ یکپارچگی این بافت ها می شود.

کلاژن از کدام مواد مغذی در بدن ساخته می شود ؟

به صورت طبیعی بدن انسان از اسیدهای آمینه نظیر پرولین، لیزین و گلایسین کلاژن می سازد. ویتامین c و مس نیز در سنتز کلاژن موثر هستند. 

منابع طبیعی کلاژن

کلاژن در بافت همبند پروتئین های حیوانی نظیر گوشت مرغ، ماهی، آب قلم، استخوان های مرغ، سفیده تخم مرغ وجود دارد.

انواع کلاژن در بدن

28 نوع مختلف کلاژن در بدن وجود دارد که  90 % آن از کلاژن نوع 1 که در پوست، تاندون ها، اندام های داخلی و قسمتی از استخوان ها وجود دارد. کلاژن نوع 2 در غضروف ها، کلاژن نوع 3 در مغز استخوان و بافت های لنفاوی، کلاژن نوع 4 در غشاهای پایه (ورقه های نازک کلاژن که بیشتر انواع بافت ها را احاطه کرده است) و کلاژن نوع 5 که در مو و سطح سلول ها وجود دارد.

عوامل کاهنده تولید کلاژن در بدن

• مصرف زیاد شکر
• مصرف کربوهیدرات های تصفیه شده
• مواجه زیاد با نور خورشید
• دود سیگار
• مصرف الکل
• افزایش سن
• بیماری هایی نظیر لوپوس

فرم های کلاژن موجود در مکمل های غذایی

صرف نظر از نوع کلاژن موجود در مکمل های غذایی که در برخی از مکمل نوع 1 و در برخی دیگر نوع 3 بکار می رود، سه فرم رایج کلاژن در مکمل های غذایی عبارتند از :

کلاژن هیدرولیز شده

کلاژن مشتق شده از گاو، ماهی، مرغ، خوک و .... که برای افزایش جذب آن  به صورت پپتیدهای کوچک تولید شده است.

کلاژن دناتوره نشده

این نوع کلاژن به صورت خام از غضروف مرغ گرفته شده است.

ژلاتین

نوعی کلاژن پخته شده است که از منابع حیوانی گرفته می شود.

فواید کلاژن خوراکی که در قالب مکمل های غذایی وجود دارد

فواید کلاژن برای پوست

کلاژن ترکیب اصلی پوست است. با افزایش سن ، بدن شما کلاژن کمتری تولید می کند و منجر به خشک شدن پوست و ایجاد چین و چروک می شود. مطالعات مختلف نشان داده اند که مکمل های حاوی کلاژن با افزایش رطوبت و خاصیت کشسانی پوست در کاهش چین و چروک پوست موثر هستند.

مطالعه ای که در سال 2013 توسط proksch و همکارانش روی 69 خانم 55-35 سال انجام شد. نتیجه این مطالعه  نشان داد مصرف   5- 2/5 گرم کلاژن هیدرولیز شده به مدت 8 هفته خشکی پوست را کاهش داده و نقش موثری در افزایش الاستیسیته پوست داشته است.

برخی دیگر از مطالعات نشان داده اند که 12 هفته استفاده از مکمل های حاوی کلاژن رطوبت پوست را افزایش داده و با تحریک سنتز کلاژن در بدن باعث کاهش چین و چروک پوست شده است.

برخی از ادعاها نیز در مورد کاهش آکنه و جوش با مصرف مکمل کلاژن مطرح شده است که برای اثبات قطعی آن به مطالعات بیشتری نیاز است.

اثر مکمل کلاژن بر پوست

• حفظ سلامت و شادابی پوست
• افزایش رطوبت
• افزایش الاستیسیته
• کاهش چین و چروک پوست
• بهبود سلولیت

فواید کلاژن و بهبود سلولیت

باتوجه به اینکه بروز سلولیت با تغییر در بافت همبند و اختلال در ماتریکس خارج سلولی همراه است، بنابراین پپتیدهای حاصل از کلاژن از طریق همان مکانیسم مذکور برروی بافت پوست (بهبود ساختار و بافت پوست و بهبود وضعیت پروتئینهای ماتریکس خارج سلولی) سبب بهبود سلولیت خواهدشد.

مقدار مصرف مکمل کلاژن برای سلامت پوست

برای کمک به حفظ سلامت و شادابی پوست توصیه می شود که 5 گرم کلاژن هیدرولیز شده حداقل به مدت 3 ماه مصرف شود. 

بهبود درد مفاصل

کلاژن با حفظ یکپارچگی غضروف ها به سلامت مفاصل کمک می نماید. با افزایش سن و کاهش سنتز کلاژن در بدن احتمال بروز اختلالاتی نظیر استئوآرتریت افزایش می یابد. برخی از مطالعات نشان داده اند که مکمل های حاوی کلاژن هیدرولیز شده سنتز ماکرومولکول ها  توسط کندروسیت ها در ماتریکس خارج  سلولی را افزایش می دهد و به درمان استئوآرتریت و کاهش درد  کمک می کند.

مطالعه ای توسط Kristine و همکارانش در سال 2008 روی 147 ورزشکار انجام شد . در این مطالعه ورزشکاران به دو گروه تقسیم شدند به 73 نفر روزانه 10 گرم مکمل کلاژن به مدت 24 هفته و به 74 نفر دیگر پلاسبو داده شد. نتیجه این مطالعه نشان داد که استفاده از مکمل کلاژن در ورزشکاران نقش موثری در سلامت مفاصل و کاهش تخریب مفاصل دارد و درد را کاهش می دهد.

محققین عقیده دارند که مکمل های حاوی کلاژن می توانند با ذخیره  در غضروف ها بافت ها را برای سنتز کلاژن تحریک نمایند و در کاهش درد و التهاب مفاصل موثر است.

مقدار مصرف مکمل کلاژن برای بهبود درد مفاصل

توصیه می شود برای درمان آسیب دیدگی و صدمات ورزشی و کاهش درد مفاصل 12-8 گرم کلاژن استفاده شود .

پیشگیری از کاهش توده استخوانی

قسمت اعظم بافت استخوان ها از کلاژن تشکیل شده است که در حفظ ساختار و قدرت استخوان ها موثر است. با کاهش سنتز کلاژن در بدن و کاهش کلاژن در بافت استخوانی، تراکم توده استخوانی کمتر شده و  احتمال ابتلا به استئوپروز و شکستگی استخوانی افزایش می یابد. 

مطالعه ای که در سال 2018 که توسط Daniel König  و همکارانش روی 131 زن یائسه انجام شد، نشان داد که مصرف روزانه 5 گرم کلاژن به مدت 12 هفته باعث افزایش 7 % شاخص تراکم توده معدنی استخوانی ( BMD )  شده است. کاهش این شاخص ارتباط مستقیمی با ضعف استخوان ها و پیشرفت پوکی استخوان دارد.

بهبود توده عضلانی

1-10 % از بافت عضلانی بدن از کلاژن تشکیل شده است. این نوع پروتئین در افزایش قدرت عضلات و عملکرد بهتر آنها نقش دارد . مطالعات نشان داده اند که استفاده از مکمل کلاژن در بهبود توده عضلانی در افراد مبتلا به سارکوپنی موثر است.

نتیجه مطالعه Denise Zdzieblik  و همکارانش  در سال 2015 روی 53 مرد مبتلا به سارکوپنی نوع 1 و 2 نشان داد که مصرف 12 هفته مکمل کلاژن هیدرولیز شده به همراه هفته ای سه جلسه ورزش مقاومتی نقش موثری در افزایش توده عضلانی و کاهش توده چربی داشت.

سایر فواید مکمل کلاژن

• کمک به سلامت مو و ناخن
• کمک به سلامت دستگاه گوارش
• کمک به سلامت مغز
• کاهش وزن

عوارض مکمل و پودر کلاژن

مکمل کلاژن کاملا ایمن است و عوارض جانبی جدی ندارد . ممکن است برخی از افراد نسبت به مکمل کلاژن حساسیت داشته باشند که این افراد نباید از مکمل های حاوی کلاژن استفاده نمایند .

دقت داشته باشید که کلاژن به صورت طبیعی مزه خوبی ندارد و نباید از مکمل های کلاژن توقع طعم خوب و دلنشین داشت.

معرفی مکمل کلاژن ریجنتا و تمایزات آن

ریجنتا نام مکمل کلاژن شرکت داروسازی کارن است که در قوطی های 250 گرمی و بسته بندی جعبه ای ( 30 ساشه ) تولید و در بازار توزیع شده است.

آنچه ریجنتا را متمایز می کند

کلاژن استفاده شده در ریجنتا از نوع هیدرولیز است. به عبارتی بهتر و سریعتر جذب می شود و اثر بخشی آن بیشتر است.

تایپ بندی کلاژن موجود در ریجنتا به گونه ای است که بیشترین اثر بخشی را بر بافت پوست و مفاصل دارد.

ریجنتا با همه ویتامین های محلول در آب و چربی غنی شده است

دوز ویتامین C موجود در ریجنتا 100 % نیاز روزانه به این ویتامین را تامین می نماید. ویتامین C به عملکرد بهتر کلاژن کمک می کند.

در ریجنتا از هیچ شیرین کننده ای استفاده نشده است

ریجنتا فاقد هر گونه رنگ افزودنی می باشد ( رنگ زرد ریجنتا به دلیل غنی شدن آن با ویتامین های گروه B می باشد )

ریجنتا طعم مطلوبی دارد ( مکمل های کلاژن عموما به دلیل ماهیت کلاژن طعم مطلوبی ندارند اما ریجنتا به گونه ای استکه مصرف کننده طعم مطلوبی را تجربه کند

دوز کلاژن هیدرولیز شده موجود در ریجنتا، 5 گرم می باشد.

خلاصه کلاژن چیست و چه فواید و عوارضی دارد ؟

کلاژن نوعی پروتئین ساختاری است که در بافت هایی نظیر پوست، مفاصل، استخوان ها وجود دارد و در حفظ سلامت پوست و مو، حفاضت از مفاصل، غضروف و استخوان ها و حفظ توده عضلانی نقش دارد .  طبق نظر سازمان جهانی بهداشت (WHO) و FDA، کلاژن هیدرولیزشده به عنوان یک مکمل غذایی مناسب و ایمن شناخته شده است.

References:

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23949208/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17076983/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18416885/

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5793325/

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4594048/

https://www.healthline.com/nutrition/how-much-collagen-per-day

https://www.healthline.com/nutrition/collagen