رژیم غذایی برای بیماران قلبی

8 اصل برنامه غذایی بیماران قلبی برای رسیدن به یک رژیم مناسب (1)

1) حجم غذای مصرفی خود را کنترل کنید

از بشقاب یا کاسه های کوچک استفاده کنید.

غذاهای کم کالری و مغذی مانند میوه ها و سبزیجات را بیشتر مصرف کنید.

غذاهای پرکالری یا دارای مقدار زیاد سدیم را در مقادیر خیلی کم استفاده نمایید.

2) میوه و سبزی بیشتری مصرف کنید

میوه ها و سبزیجات منابع خوبی از ویتامین ها و املاح هستند که کالری کم و فیبر غذایی بالایی دارند همچنین حاوی مواد مغذی هستند که از ابتلا به بیماری های قلبی عروقی جلوگیری می کنند.

بهتر است از میوه ها و سبزیجات تازه یا فریز شده و کنسروهای سبزیجات کم نمک استفاده کنید.

از مصرف سبزیجات همراه با سس های خامه ای، سبزیجات سرخ شده، کمپوت میوه هایی که در شهد غلیظ میوه بسته بندی شده اند و میوه های یخ زده ای که دارای شکر هستند خودداری کنید.

3) از غلات کامل استفاده کنید

غلات کامل منابع خوبی از فیبر و سایر مواد مغذی هستند که در تنظیم فشار خون و سلامت قلب نقش دارند.

برای جایگزین کردن فرآورده های دارای غلات کامل با غلات تصفیه شده می توانید به جای نان یا برنج سفید یا ماکارونی تهیه شده با آرد سفید از نان یا ماکارونی تهیه شده با آرد سبوس دار یا برنج قهوه ای استفاده کنید

مصرف مواد غذایی تهیه شده با آرد سفید و غلات تصفیه شده و همینطور انواع شیرینی، کیک و دسرهای شیرین و دارای آرد سفید را به حداقل برسانید

4) مصرف چربی های ناسالم را محدود کنید

محدود کردن دریافت چربی اشباع و ترانس قدمی برای کاهش کلسترول خون و کاهش بیماری های قلبی عروقی است.

راهنمای انجمن قلب امریکا مقدار مصرف مجاز اسیدهای چرب اشباع را کمتر از 2 درصد میزان کالری روزانه معین کرده و مصرف چربی های ترانس را هم ممنوع کرده است

چربی های قابل مشاهده را قبل از پخت از گوشت جدا کنید، در زمان آشپزی از کره یا چربی کمتری استفاده کنید، از سس های پرچرب و خامه ای کمتر استفاده کنید، روغن های هیدروژنه جامد معمولا مقدار اسید چرب ترانس بالایی دارند و بهتر است مصرف نشوند، مصرف انواع مارگارین، چربی های حیوانی مانند دنبه، کره کاکائو، روغن پالم و فرآورده های حاوی آنها را به حداقل برسانید

از چربی های سالم مانند روغن زیتون، روغن کانولا، روغن های گیاهی یا روغن مغز دانه ها مانند  روغن کنجد، آجیل های خام، مغز دانه ها و غذاهای کم چرب یا با چربی کاهش یافته استفاده کنید.

5) از منابع پروتئین کم چرب استفاده کنید

گوشت لخم و بدون چربی، مرغ، ماهی، لبنیات کم چرب و تخم مرغ از بهترین منابع سالم پروتئین هستند.

از قسمت های کم چرب گوشت ها استفاده کنید، پوست مرغ را قبل از طبخ جدا نمایید، ماهی ها جایگزین های خوبی برای گوشت های پرچرب هستند، از ماهی هایی که منابع امگا 3 هستند استفاده کنید مانند ماهی های آب های سرد، حبوبات منابع پروتئین خوبی هستند که چربی پایینی دارند، از لبنیات و فرآورده های غذایی کم چرب استفاده کنید

گوشت ها و غذاهای پرچرب مانند انواع سوسیس و کالباس، گوشت های احشایی مثل کله پاچه، مغز و ..، غذاهای آماده و فست فود را تا جای ممکن استفاده نفرمایید

6) دریافت نمک (سدیم) را کاهش دهید

استفاده زیاد از نمک می تواند باعث بالا رفتن فشار خون شود، محدود کردن نمک بخش مهمی از رژیم غذایی مفید برای سلامت قلب می باشد. انجمن قلب امریکا توصیه می کند بزرگسالان سالم روزانه بیشتر از 2300 میلی گرم سدیم که معادل یک قاشق چایخوری نمک است استفاده نکنند.

قسمت عمده نمکی که در رژیم غذایی مصرف می شود نه از اضافه کردن نمک به غذا هنگام پخت یا صرف غذا بلکه از غذاهایی که نمک و سدیم بالایی دارند مانند انواع کنسروها، غذاهای فرآوری شده، سبزیجات آماده پخته شده با نمک، سس ها و طعم دهنده هایی مانند رب ها، ترشی ها و شورها و ... به دست می آیند.

در استفاده از غذاهایی که تحت عنوان کم نمک یا با نمک کاهش یافته به فروش می رسند دقت کنید که به جای نمک از نمک دریا استفاده نشده باشد چون نمک دریا هم همان اثرات نمک سفره را برای سلامتی دارند. در انتخاب چاشنی ها دقت کنید بسیاری از آنها حاوی نمک زیادی هستند.

7) از پیش برنامه ریزی داشته باشید: برای خودتان منوی غذایی روزانه درست کنید

با استفاده از 6 اصلی که در بالا گفته شد برای خودتان یک منوی غذایی تهیه کنید. در زمان انتخاب غذا روی دریافت میوه ها و سبزیجات و غلات کامل تاکید کنید. از منابع پروتئینی کم چرب و چربی های سالم استفاده کرده و دریافت نمک و غذاهای پرنمک را محدود نمایید.

حجم غذاها و میان وعده ها را کنترل کرده و از پرخوری اجتناب کنید. در رژیم غذایی خود تنوع را رعایت فرمایید.

8) مشکلی نیست که گاهی تقلب کرده و رژیم خود را رعایت نکنید

می توانید گهگاهی غذاهای غیرمجاز را در مقادیر کم مصرف کنید، مثلا یک شکلات کوچک یا چند عدد سیب زمینی سرخ کرده. این موضوع به متعادل کردن و قابل اجرا شدن بهتر رژیم غذایی کمک میکند، البته به یاد داشته باشید که این تقلب ها تبدیل به بهانه ای برای رعایت نکردن رژیم غذایی سالم شما نشود و در حد همان ناخنک های گاه و بیگاه باقی بماند.

انواع رژیم غذایی که بیماران قلبی پیشنهاد داده می شود + مزایا و معایب

رژیم غذایی DASH

رژیم غذایی DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension) یک برنامه غذایی است که توسط موسسه ملی قلب، ریه و خون آمریکا برای کاهش فشار خون طراحی و ارائه شده است.

این برنامه حاوی غذاهایی است که دارای مقادیر بالایی کلسیم، پتاسیم و منیزیم می باشند که وقتی با هم مصرف شوند به کاهش فشار خون کمک می کند.

همچنین این برنامه غذایی چربی کم و فیبر بالایی دارد که مصرف آنها به همه افراد توصیه می شود.

رژیم DASH عمدتا بر پایه مصرف میوه ها، سبزیجات، لبنیات کم چرب یا بدون چربی، غلات کامل، ماهی، مرغ، حبوبات و آجیل است. مصرف نمک و منابع غذایی سدیم، قندهای ساده و غذاها و نوشیدنی های حاوی آن و گوشت قرمز باید کاهش پیدا کرده و منابع غذایی کلسترول، چربی اشباع شده و ترانس تا حد ممکن استفاده نشوند.

معایب

1) رژیم غذایی DASH نیاز به برنامه ریزی فردی و تغییر در سبک آماده سازی غذا دارد. معمولا برای تنظیم این رژیم باید از افراد متخصص کمک گرفت. افرادی که عادت به برنامه ریزی غذایی ندارند یا تغییر سبک زندگی برای آنها سخت است ممکن است در رعایت این رژیم دچار مشکل شوند.

2) ممکن است درمورد امکان مصرف و مقادیر استفاده از بعضی غذاها اختلاف نظر و سردرگمی وجود داشته باشد. بطورمثال میوه های پرچرب مانند زیتون یا آووکادو یا گردوی تازه که هم میوه هستند و هم منابع چربی محسوب می شوند.

3) افرادی که عدم تحمل لاکتوز یا حساسیت غذایی دارند ممکن است در مصرف لبنیات یا آجیل ها دچار مشکل شوند.

4) در شروع رژیم DASH بعضی افراد دچار نفخ می شوند که علت آن فیبر زیاد موجود در برنامه غذایی می باشد. می توان با اضافه کردن تدریجی غذاهای پرفیبر به برنامه غذایی روزانه این مشکل را تا حدود زیادی برطرف کرد.

مزایا

1) باعث کاهش فشار خون می شود. اثر کاهش فشار خون در افرادی که به پرفشاری خون مبتلا هستند بیشتر است.

2) به کاهش وزن کمک میکند. کم کردن وزن هم به باعث بهبودی پرفشاری خون می شود.

3) ریسک بیماری های قلبی عروقی را کاهش می دهد.

4) ممکن است روی پیشگیری از ابتلا به سرطان، سندروم متابولیک و دیابت نوع 2 موثر باشد. (2)

رژیم غذایی مدیترانه ای

این برنامه برمبنای رژیم غذایی سنتی ساکنین حاشیه دریای مدیترانه است. پایه این رژیم بر مصرف سبزیجات، میوه ها و روغن های سالم می باشد اگرچه مصرف روزانه غلات کامل، روغن زیتون، حبوبات، آجیل و مغز دانه ها و ادویه ها هم در آن وجود دارد. منبع اصلی پروتئین در این رژیم ماهی و سایر غذاهای دریایی است. مصرف روزانه مرغ، لبنیات و تخم مرغ هم به میزان کم در روز مجاز می باشد ولی گوشت قرمز تا حد امکان مصرف نمی شود. برای طعم دار کردن غذاها تاکید به استفاده از انواع ادویه ها و سبزیجات خشک به جای نمک است.

مصرف غذاهای فرآوری شده، چربی اشباع و ترانس، نمک و منابع غذایی سدیم، غلات تصفیه شده، قندهای ساده و الکل به حداقل می رسد.

معایب

1) به دلیل آنکه رژیم مدیترانه ای یک برنامه غذایی دقیق و محاسبه شده نیست ممکن است افراد در مصرف بعضی مواد غذایی زیاده روی کرده و دچار اضافه وزن شوند. اگرچه درصورت تنظیم برنامه غذایی بر پایه رژیم مدیترانه ای توسط یک متخصص این مشکل برطرف می شود.

2) برای بهره مند شدن از مزایای این برنامه غذایی باید آن را بطور کامل اجرا کرد و تمام مواد غذایی توصیه شده را بصورت روزانه مصرف نمود. با اضافه کردن روغن زیتون یا افزایش مصرف ماهی به تنهایی نمی توان به نتایج سلامتی دلخواه رسید.

مزایا

1) انجمن قلب آمریکا، رژیم مدیترانه ای را به عنوان گزینه ای برای پیشگیری از بیماری های قلبی عروقی و سکته توصیه می کند. تحقیقات نشان داده اند که رژیم مدیترانه ای در کاهش ریسک بیماری قلبی و عروقی و نرخ کلی مرگ و میر موثر است. این رژیم میتواند ریسک ابتلا به بیماری های قلبی عروقی را 24% و نرخ مرگ و میر زودرس را 23% کاهش دهد..

2) با اینکه این برنامه غذایی یک رژیم کم چربی نیست ولی روی پیشگیری از ایجاد پلاک های چربی در رگ ها موثر است.

3) احتمالا اثرات مثبتی روی جلوگیری از بروز نشانه های پیری و کاهش عملکرد شناختی دارد. همچنین در بعضی تحقیقات نشان داده شد که این برنامه غذایی روی کنترل قند خون و کاهش خطر دیابت نوع 2 موثر است. (3)

 

رژیم غذایی گیاه خواری

رژیم های گیاهخواری کلا بر مبنای مصرف نکردن گوشت و سایر فرآورده های غذایی به دست آمده از حیوانات و استفاده از مواد غذایی گیاهی است.

رژیم های گیاهخواری بر مبنای اینکه لبنیات یا تخم مرغ مصرف می شود یا از هیچ فرآورده های غذایی به دست آمده از حیوانات حتی عسل استفاده نمی شود به گروه های مختلفی تقسیم می شوند. کامل ترین نوع رژیم گیاهخواری رژیم لاکتو اوو است که در آن مصرف لبنیات و تخم مرغ هم مجاز است.

مواد غذایی مجاز در رژیم گیاهخواری عبارتند از انواع غلات، سبزیجات نشاسته ای، حبوبات، میوه ها و سبزیجات، آجیل ها و مغز دانه ها و انواع چربی ها و روغن های گیاهی. مصرف قندهای ساده، نمک، غذاهای پر چرب و غلات تصفیه شده هم باید به حداقل برسد.

رژیم غذایی گیاهخواری غنی از فیبر، منابع غذایی منیزیم، پتاسیم، فولات و آنتی اکسیدان ها می باشد و مقدار چربی کل رژیم، چربی های ترانس، چربی اشباع و کلسترول آن پایین است.

معایب

1) رژیم های گیاهخواری خیلی محدود ممکن است باعث کمبود بعضی از مواد مغذی شوند که فقط درمنابع حیوانی وجود دارند، بطور مثال محتوای آهن قابل جذب (آهن هم)، ویتامین B12،  ویتامین D، اسیدهای چرب امگا 3، روی و سلنیوم این رژیم پایین است و احتیاج به مصرف مکمل غذایی آنها می باشد.

2) تحقیقات نشان داده اند افراد گیاهخوار بیشتر از سایر افراد در معرض کمبود پروتئین، کلسیم، آهن، ید و ویتامین B12 هستند.

3) برنامه غذایی گیاهخواری باید حتما توسط متخصص تنظیم شود تا کمبود مواد مغذی پیش نیاید بخصوص اگر فرد در شرایط فیزیولوژیک خاصی مانند بارداری یا شیردهی یا کودکان و نوجوانان در سن بلوغ باشد.

4) این برنامه غذایی نیاز به دانش پایه تغذیه ای برای خواندن و تفسیر جداول حقایق تغذیه ای روی محصولات غذایی و زمان بیشتر برای آماده سازی دارد و هزینه آن بالاتر از رژیم غذایی عادی است.

مزایا

1) شواهدی وجود دارد که افراد گیاهخوار ریسک ابتلا و خطر مرگ و میر کمتری بر اثر بیماری های قلبی عروقی دارند. رژیم گیاهخواری اگر درست اجرا شود می تواند خطر بیماری قلبی عروقی و مرگ بر اثر آن را کاهش دهد.

2) احتمال ابتلا به سرطان را کاهش می دهد

3) به بهبود قند خون کمک کرده و احتمال ابتلا به دیابت نوع 2 را کاهش می دهد.

4) به کاهش فشار خون کمک می کند. (4)

رژیم غذایی سفره با رعایت اصول

این برنامه غذایی همان رژیم غذایی سالم است که برای همه افراد توصیه می شود. در این برنامه غذایی نسبت مصرف گروه های مختلف غذایی مطابق استاندارد رژیم غذایی معمول است یعنی 50 تا 55 درصد انرژی از کربوهیدرات ها، 15 تا 20 درصد از پروتئین ها و حدود 30 درصد از چربی های سالم تامین می شود. البته توصیه هایی برای بهبود برنامه غذایی و حذف عوامل موثر در ایجاد یا تشدید بیماری قلبی در آن گنجانده می شود. راهنمای الگوی غذایی برای ارتقای سلامت قلب شامل موارد زیر است:

1. دریافت انرژی روزانه به مقدار کافی و در حدی که باعث رسیدن به وزن نرمال و حفظ آن در طول زمان شود
2. مصرف بیشتر میوه و سبزیجات
3. استفاده از غلات کامل و محدود کردن مصرف غلات و کربوهیدرات های تصفیه شده
4. استفاده از منابع پروتئین سالم مانند پروتئین های گیاهی (حبوبات و غلات)، ماهی و غذاهای دریایی، لبنیات کم چرب یا بدون چربی، گوشت های بدون چربی و لخم، مرغ بدون پوست و عدم استفاده از گوشت های فرآوری شده مثل سوسیس، کالباس و...
5. استفاده از روغن های گیاهی به جای روغن و چربی های حیوانی یا روغن های جامد هیدروژنه
6. استفاده از غذاهای فرآوری نشده یا کمتر فرآوری شده
7. به حداقل رساندن مصرف قندهای ساده و غذاها یا نوشیدنی های حاوی قند ساده
8. کاهش مصرف نمک و منابع غذایی سدیم مانند کنسروها، فست فودها، غذاهای شور، نمک سود یا دودی و اضافه نکردن نمک به غذا در هنگام صرف آن
9. عدم مصرف الکل
10. پایبندی به این راهنما در زمان تهیه و مصرف غذا

معایب

1) برای اجرای این الگوی غذایی نیاز به دسترسی به غذاهای سالم است که همه جا  بخصوص در مناطق فقیر یا توسعه نیافته موجود نیستند، از آن گذشته تبلیغات برای غذاهای ناسالم در رسانه ها خیلی بیشتر از مواد غذایی سالم است و احتمال انتخاب های غذایی نامناسب را افزایش می دهد.

2) انتخاب های غذایی سالم معمولا هزینه بیشتری نسبت به غذاهای ناسالم دارند.

3) افراد باید دانش یایه تغذیه ای درمورد ترکیبات مواد غذایی، تشخیص مواد غذایی سالم از ناسالم، روش خواندن و تفسیر جدول حقایق تغذیه ای موجود روی بسته بندی مواد غذایی و ... را داشته باشد.

4) جا انداختن الگوی غذایی سالم در خانواده ممکن است سخت باشد و با مقاومت یا مخالفت اعضای خانواده همراه شود.

مزایا

1) شواهد و مدارک علمی بسیاری وجود دارد که استفاده از الگوی تغذیه ای سالم در پیشگیری و بهبود ابتلا به بیماری های قلبی عروقی نقش دارد.

2) الگوی تغذیه ای سالم باعث بهبود و کنترل قند و چربی های خون و همینطور کنترل فشار خون می شود.

3) مقادیر کافی از تمام مواد مغذی مورد نیاز را به بدن می رساند و از کمبودهای تغذیه ای جلوگیری می کند

4) باعث کاهش نرخ مرگ ومیر بر اثر بیماری های مزمن شده ریسک ابتلا به سرطان، دیابت نوع 2، بیماری های تحلیل برنده سیستم عصبی و مشکلات کلیوی را کاهش می دهد. (5)

+ رژیم های غذایی دیگر که پیشنهاد می شود

رژیم غذای MIND (Mediterranean- DASH Intervention for the Neurodegenerative Delay)

تعریف

این برنامه غذایی ترکیبی از دو رژیم غذایی مدیترانه ای و رژیم DASH است. در اصل برای افزایش سلامت مغز در سالمندان طراحی شده است ولی تحقیقات نشان دادند که پیروی از آن بخصوص برای بیماران قلبی بعد از حملات قلبی و سکته مفید است. همچنین پیروی از این رژیم موجب کاهش خطر بروز بیماری های قلبی عروقی می گردد.

در رژیم MIND بر مصرف غلات کامل، سبزیجات بخصوص سبزیجات با برگ سبز تیره، مغز دانه ها و آجیل ها، حبوبات، انواع توت(berries)، مرغ، ماهی و روغن زیتون تاکید داشته و مصرف قندهای ساده، گوشت قرمز، پنیرهای پرچرب و پرنمک، چربی و روغن های حیوانی، غذاهای فرآوری شده و آماده باید به حداقل برسد.

معایب

1) چون این برنامه غذایی یک رژیم مدون و تنظیم شده نیست بسیاری افراد در اجرای توصیه های آن با مشکل مواجه می شوند. مراجعه به متخصص تغذیه برای تنظیم برنامه غذایی می تواند در این مورد کمک کننده باشد.

2) در این رژیم غذایی حجم هر وعده و مقدار غذایی که باید از هر گروه غذایی مصرف شود به درستی مشخص نیست و به همین علت ممکن است افراد پرخوری کرده و وزن اضافه کنند.

مزایا

1) در بهبود و پیشگیری از بیماری های قلبی عروقی و دیابت موثر است.

2) به کند شدن بروز علائم پیری کمک کرده و از بیماری هایی که موجب زوال عقل می شوند پیشگیری کرده یا روند آن را کند می کند.

3) اگر با رژیم غذایی سالم همراه شود می تواند به کاهش وزن و به دست آوردن وزن نرمال کمک کند. (6)

 

رژیم غذایی نوردیک (Nordic)

یک رژیم غذایی مشابه رژیم غذایی مدیترانه ای و گیاهخواری است که بر اساس عادات غذایی افراد ساکن در کشورهای اسکاندیناوی (سوئد، نروژ، فنلاند و دانمارک) ایجاد شده است.

این برنامه غذایی مصرف گوشت قرمز و فرآورده های آن و منابع چربی های اشباع مانند لبنیات پر چرب را محدود کرده و به جای آن مصرف میوه ها و سبزیجات اسکاندیناوی (بخصوص انواع توت ها یا berry)، روغن و چربی های گیاهی (روغن کلزا) و ماهی (بخصوص ماهی های آب های سرد مانند سالمون، ماهی آزاد و ماکرل) را افزایش می دهد.

مصرف غلات کامل بخصوص جو و چاودار، مغز دانه ها و انواع میوه ها و سبزیجات بخصوص انواع تازه و ارگانیک توصیه شده و مصرف قندهای ساده، چربی اشباع، گوشت قرمز و مرغ، لبنیات پرچرب و غذاهای آماده و فرآوری شده که حاوی مقادیر زیادی نمک یا قند ساده هستند، محدود می گردند.

در واقع این رژیم بسیار شبیه رژیم مدیترانه ای است ولی با تاکید بر مصرف محصولات غذایی اسکاندیناوی مانند روغن کلزا یا berryها.

معایب

1) به علت تاکید بر مصرف مواد غذایی مخصوص منطقه اسکاندیناوی، اجرای آن در سایر مناطق که دسترسی به این محصولات وجود ندارد مشکل خواهد بود.

2) به صورت یک رژیم مدون و تنظیم شده نیست و حتما باید توسط متخصص تنظیم شود تا از مصرف کم یا زیاد بعضی از مواد غذایی جلوگیری گردد.

3) ممکن است طعم غذاهای موجود در آن مورد پسند همه افراد نباشد

مزایا

1) این برنامه غذایی باعث کاهش پروتئین های التهابی در بدن شده و از این طریق سیستم قلبی عروقی را تقویت می کند

2) در بعضی مطالعات مشخص شده که این برنامه غذایی باعث کاهش فشار خون و مقدار کلسترول خون می شود.

3) روی افزایش حساسیت سلول ها به انسولین موثر است.

بهترین غذا برای بیماران قلبی کدام است؟

غذای خاصی وجود ندارد که منحصرا برای بیماران قلبی مفید باشد ولی پیروی از یک رژیم غذایی متنوع، با میزان کالری مناسب و پرهیز از خوردن مواد غذایی با مقدار زیاد چربی، نمک و قند ساده به سلامت قلب و عروق کمک می کند.

بطور کلی استفاده بیشتر از سبزیجات بخصوص سبزی های با برگ سبز تیره و میوه های تازه، غلات کامل، روغن های گیاهی، مغز دانه ها و لبنیات کم چرب در حد تعادل برای سلامت قلب مفید است

لیست غذاهای مجاز برای بیماران قلبی

گروه غلات: غلات کامل و سبوس دار، نان، ماکارونی و سایر فرآورده های دارای آرد کامل یا سبوس دار، برنج قهوه ای

گروه لبنیات: لبنیات کم چرب یا بدون چربی

گروه پروتئین ها: منابع پروتئین سالم شامل پروتئین های گیاهی (حبوبات و غلات)، پنیرهای کم چرب و کم نمک، ماهی و غذاهای دریایی، گوشت های بدون چربی و لخم، مرغ بدون پوست و تخم مرغ

گروه میوه ها و سبزیجات: همه میوه ها و سبزیجات بخصوص تازه و فرآوری نشده

گروه چربی ها: چربی های سالم و غیر اشباع مانند روغن زیتون، روغن کانولا، روغن های گیاهی یا روغن مغز دانه ها مانند روغن کنجد، آجیل های خام، مغز دانه ها و غذاهای کم چرب یا با چربی کاهش یافته (5)

چه غذاهایی برای قلب مضر است

گروه غلات: همه غلات تصفیه شده و فرآورده های تهیه شده از آرد سفید، قندهای ساده و مواد غذایی حاوی قند ساده مانند شیرینی، دسرها و...

گروه لبنیات: لبنیات پرچرب یا با چربی کامل، ماست میوه ای

گروه پروتئین ها: گوشت های پرچرب مانند انواع سوسیس و کالباس، گوشت های احشایی مثل کله پاچه، مغز و ..، غذاهای آماده و فست فود، چربی های چسبیده به گوشت، مرغ با پوست، پنیرهای پرچرب و خامه ای، گوشت ها و غذاهای دودی یا نمک سود

گروه میوه ها و سبزیجات: سبزیجات کنسرو شده در آب نمک یا روغن، انواع ترشی ها و شورها، کمپوت میوه در شهد غلیظ، آبمیوه های آماده، انواع مربا

گروه چربی ها: روغن های جامد یا هیدروژنه شده، انواع مارگارین، کره، چربی های حیوانی مانند دنبه، کره کاکائو، روغن پالم و فرآورده های حاوی آنها، آجیل های شور، انواع غذاهای سرخ شده و پرچرب

نمک و منابع غذایی نمک و سدیم (5)

پاسخ به سوالات رایج درخصوص تغذیه در بیماران قلبی

طرز تهیه مرغ برای بیماران قلبی

در پختن همه غذاها برای بیماران قلبی باید این نکات را رعایت کنید:

1) حتما چربی های قابل مشاهده را جدا کنید، درمورد مرغ حتما پوست آن را قبل از پخت بگیرید

2) از سرخ کردن یا اضافه کردن روغن به غذا درحد ممکن خودداری کنید، می توانید مرغ را در زودپز یا قابلمه با مقدار زیادی پیاز خرد شده و چند حبه سیر قرار دهید و کمی آب اضافه کنید ولی مرغ را با پیاز داغ یا سیر سرخ شده تفت ندهید

3) برای طعم دار کردن غذا به جای نمک از انواع ادویه ها و سبزیجات تازه و خشک استفاده کنید. بطور مثال می توانید به مرغ زردچوبه، پودر فلفل، زیره، سیر، پیاز، فلفل دلمه ای و آبلیمو اضافه کنید

4) برای خوش رنگ شدن غذاها به جای استفاده از رب گوجه فرنگی که حاوی نمک زیادی است از گوجه فرنگی تازه خرد شده یا رنده شده استفاده نمایید.

5) بعد از آماده شدن مرغ اصلا آن را سرخ نکنید. می توانید برای برشته تر شدن مرغ بعد از پخته شدن آن را برای چند دقیقه در فر یا ماکروفر بگذارید.

نمونه صبحانه بیماران قلبی

دو کف دست نان سنگگ، یک قوطی کبریت پنیر کم نمک و کم چرب مانند پنیر لاکتیکی کم نمک یا یک عدد تخم مرغ آب پز، یک عدد مغز گردو، یک عدد خیار، یک عدد گوجه فرنگی یا یک پیش دستی کوچک سبزی خوردن

میوه های مضر برای بیماران قلبی

هیچکدام از میوه های تازه یا یخ زده برای بیماران قلبی مضر نیستند ولی میوه های پخته شده با شکر مانند کمپوت میوه، مربا، مارمالاد، شربت میوه ها و همینطور آبمیوه های آماده یا آبمیوه طبیعی که به آن شکر یا نگهدارنده اضافه شده باشد.

 رژیم قلب برای آمادگی بیماران قلبی برای جراحی قلب

باید به این نکته توجه داشت در بیمارستان پروتکل ویژه ای برای رژیم غذایی بیماران قبل و بعد از جراحی قلب وجود دارد که توسط پزشک معالج تجویز و توصیه می شود. بطور کلی رژیم غذایی قبل از جراحی متفاوت با رژیم غذایی معمول بیمار نیست و همان توصیه ها برای کم کردن مصرف نمک و چربی های اشباع باید در آن لحاظ شود.

روز قبل از عمل بهتر است غذاهای ساده و زود هضم استفاده شده و از مصرف غذاهای سنگین و حجیم و غذاهایی که ایجاد نفخ می کند جدا خودداری شود.

در وعده شام قبل از جراحی حتما از سوپ یا آب گوشت یا مرغ برای تامین پروتئین استفاده شود. شیر چون ممکن است نفخ ایجاد کند بهتر است نزدیک به جراحی مصرف نشود.

بین 8 تا 12 ساعت قبل از جراحی هم بیمار باید ناشتا باشد که دستور آن توسط پرسنل پرستاری اجرا می شود.

پیشنهادهای غذایی جهت تسریع بهبودی بعد از عمل جراحی قلب

بلافاصله بعد از جراحی و تا زمان به دست آمدن ریکاوری و هوشیاری کامل بیمار کاملا ناشتا نگه داشته می شود و تغذیه از راه ورید و توسط سرم انجام می شود.

بعد از به دست آمدن هوشیاری و ترجیحا در 24 ساعت اول بعد از جراحی تغذیه از راه دهان شروع می شود که معمولا رژیم مایعات رقیق شده شامل آبمیوه یا آب گوشت یا مرغ رقیق شده می باشد.

مقدار انرژی توصیه شده برای رژیم غذایی بعد از جراحی قلب 25 تا 30 کیلوکالری به ازاء وزن ایده آل بیمار و مقدار پروتئین رژیم هم باید 1.5 تا 2.5 گرم به ازاء وزن ایده آل بیمار باشد.

 بعد از آن و درصورت تحمل بیمار و نداشتن تهوع از رژیم مایعات کامل استفاده می شود که شامل سوپ های میکس و صاف شده، عصاره گوشت، پوره مرغ یا گوشت، ژله، آبمیوه طبیعی، ماست و شیر می باشد و بعد از آن رژیم غذایی معمولی که مقدار نمک و چربی آن کم باشد برای بیمار شروع می شود.

مواد مغذی که ممکن است در بهبود بیمار موثر باشند شامل اسید آمینه گلوتامین، اسیدهای چرب امگا 3، سلنیوم، روی، ویتامین D و ویتامین C است که بسته به وضعیت بیمار ممکن است پزشک استفاده از مکمل غذایی آن را برای بیمار تجویز کند.

شکایت اصلی بیماران بعد از جراحی یبوست است که توصیه به مصرف میوه ها و سبزیجات خام یا پخته بسته به تحمل بیمار، استفاده از روغن زیتون و غذاهای مایع مانند سوپ و پرهیز از مصرف مواد غذایی که ممکن است یبوست یا نفخ ایجاد کنند، می شود.

در انتخاب پروتئین بیشتر از گوشت های سفید مانند مرغ و بخصوص ماهی، لبنیات کم چرب و تخم مرغ استفاده شود. مقدار کالری و پروتئین دریافتی بیمار باید به میزان کافی باشد تا از تحلیل عضلانی و کاشکسی جلوگیری شود همچنین باعث افزایش وزن و چاقی بیمار هم نشود. (8)