نحوه ی مصرف مولتی ویتامین مینرال و عوارض آن

نحوه ی مصرف مولتی ویتامین مینرال و عوارض آن

یکی از سوالاتی که ممکن است ذهن هرکسی را درگیر کرده باشد، این است که "آیا در طول شبانه روز به میزان کافی از ویتامین ها و املاح معدنی مورد نیاز بدن استفاده می کنم؟"

پاسخ این سوال ارتباط مستقیمی با رژیم غذایی فرد و سبک زندگی وی دارد.

متاسفانه امروزه بسیاری از افراد به دلیل زمان محدود و مشغله ی کاری بالا روی به مصرف غذاهای فرآوری شده، کنسرو شده و فست فودها آورده اند.

لازم به ذکر است که این گونه مواد خوراکی عموما ارزش غذایی کمی داشته و به جز منابع غنی شده، معمولا از لحاظ ریزمغذی هایی مانند املاح و ویتامین ها فقیر هستند. همین موضوع سبب می شود که مکمل های مولتی ویتامین مینرال به عنوان محبوب ترین و پرفروش ترین مکمل در سرتاسر دنیا شناخته شوند.

اما سوال اینجاست آیا مصرف این گونه مکمل ها برای همه ی افراد ضرورت دارد؟ آیا همه ی افراد می بایست از یک نوع مکمل مولتی ویتامین استفاده کنند؟ و در نهایت اینکه آیا مصرف مکمل مولتی ویتامین کاملا ایمن است یا عوارضی هم به همراه دارد؟

نحوه ی مصرف مکمل مولتی ویتامین مینرال

مکمل های مولتی ویتامین- مینرال عموما به صورت روزانه مصرف می شوند و بسته به شرکت سازنده ممکن است 1 یا 2 قرص در طول روز مورد استفاده قرار بگیرد.

پرواضح است که در صورت پیروی از یک رژیم غذایی سالم و باکفایت نیازی به مصرف مکمل مولتی ویتامین- مینرال نخواهیم داشت، اما گاها شرایطی پیش می آید که استفاده از مولتی ویتامین ها را اجتناب ناپذیر می کند.

به عنوان مثال مادران باردار به دلیل نیازهای تغذیه ای زمان بارداری لازم است از مولتی ویتامین های مخصوص بارداری استفاده کنند، چراکه اغلب نیازشان با رژیم غذایی مرتفع نمی شود. یا فرد مسنی را تصور کنید که به علت کهولت سن و از بین رفتن جوانه های بویایی و چشایی اشتهای پائینی دارد و همین اشتهای پائین سبب کاهش دریافت غذا و در نتیجه کاهش دریافت ریزمغذی های مورد نیاز بدن می شود.

افرادی که سوء جذب دارند نیز از این قاعده مستثنی نیستند و استفاده از مکمل های مولتی ویتامین- مینرال در این افراد نیز امری اجتناب ناپذیر است.

مولتی ویتامین در بارداری

به دلیل تغذیه کردن جنین از بدن مادر باردار نیازهای تغذیه ای مادران در زمان بارداری اندکی بالاتر از زمانیست که فرد باردار نیست.

همچنین مکملیاری با برخی ویتامین ها و مواد معدنی در زمان بارداری اثرات مفیدی به همراه دارد که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.

اولین و شاید مهم ترین ماده ی معدنی در زمان بارداری آهن است. متاسفانه اغلب خانم های ایرانی به دلیل پیروی کردن از الگوهای غذایی خاص دچار کم خونی فقر آهن هستند که این امر در زمان بارداری می تواند سلامت جنین و مادر باردار را تهدید کند، بنابراین توصیه می شود که در صورت فراهم نشدن آهن مورد نیاز از طریق رژیم غذایی از مکمل های حاوی 25-30 میلی گرم آهن استفاده کنید.

یکی دیگر از ویتامین های حیاتی در زمان بارداری فولیک اسید است. کمبود فولیک اسید در زمان بارداری خطر متولد شدن جنین با نقص لوله ی عصبی را تا حد زیادی افزایش می دهد، به همین خاطر پیشنهاد می شود خانم هایی که قصد بارداری دارند، 3 ماه پیش از اقدام به بارداری از مکمل فولیک اسید 400 میکروگرم به صورت روزانه استفاده کنند.

این مقدار می بایست در طول مدت بارداری نیز حفظ شود. در مورد مادرانی که 2 قلو باردار هستند مقدار اسید فولیک دریافتی به 1000 میکروگرم در روز افزایش می یابد.

ید ماده ی حیاتی بعدی است که به صورت مستقیم با هوش کودک در ارتباط است. به همین منظور توصیه می شود که مادران باردار از مکمل های مولتی ویتامین حاوی 150 میکروگرم ید استفاده کنند.

مولتی ویتامین کودکان و نوجوانان

پیروی از رژیم غذایی سالم و مکفی در کودکان و نوجوانان از این جهت حائز اهمیت است که این گروه در سن رشد بوده و دریافت کافی درشت مغذی ها و ریزمغذی ها ضامن حفظ سلامتی و رشد قدی آنهاست.

مواد معدنی همچون کلسیم، منیزیوم، زینک و ویتامین D به طور مستقیم در حفظ سلامت استخوان و رشد قدی کودک اثر داشته و کمبودهای رژیمی می تواند سبب عقب افتادگی رشد در این افراد شود. همانند توصیه های قبلی، در صورت عدم پیروی از رژیم غذایی مکفی استفاده از مکمل های مولتی ویتامین- مینرال اجتناب ناپذیر خواهد بود.

مولتی ویتامین در بدنسازی

ورزشکاران، علی الخصوص ورزشکاران رشته ی بدنسازی به علت نیاز بالاتر به درشت مغذی ها و ریز مغذی ها، فشار بالای تمرینات، تعریق بیشتر در زمان تمرین و استرس اکسیداتیو ایجاد شده ناشی از تمرینات ممکن است نیاز بالاتری به برخی ویتامین ها و املاح معدنی داشته باشند.

اما نکته اینجاست که اگر ورزشکار تغذیه ی مناسبی داشته باشد، نیازی به مصرف مکمل مولتی ویتامین- مینرال نخواهد داشت.

یکی دیگر از عواملی که سبب می شود ورزشکاران روی به مصرف مکمل های مولتی ویتامین- مینرال بیاورند استفاده از ترکیبات انرژی زا مانند کافئین و جینسینگ در این مکمل هاست. 

مولتی ویتامین در بزرگسالان

افراد بزرگسال نیز جهت حفظ سلامت عمومی بدن، تقویت سیستم ایمنی و افزایش سطح انرژی روزانه می توانند از مکمل های مولتی ویتامین- مینرال استفاده کنند.

به یاد داشته باشید مزایای ذکر شده در مورد افرادیکه تغذیه ی مناسبی دارند صدق نمی کند. به بیان دیگر مکملیاری با زینک و ویتامین D در فردی که کمبود این 2 ریز مغذی را دارد، ممکن است سبب افزایش عملکرد سیستم ایمنی شود اما کسی که کمبود زینک و ویتامین D ندارد با مصرف مکمل عملکرد سیستم ایمنی اش بیشتر نخواهد شد.

مولتی ویتامین در چاقی و افزایش وزن

اگر شما یک فرد لاغر هستید و بدن شما با کمبود ویتامین و مواد معدنی مواجه است، مصرف مولتی ویتامین مینرال می‌تواند بر اشتهای شما تاثیر گذاشته و آن را افزایش دهد و در نتیجه شما دچار افزایش وزن شوید.

اما این افزایش وزن آنقدر چشمگیر نیست و اگر شما حس می‌کنید که در حال چاق شدن هستید باید علت آن را در عوامل دیگری نظیر عدم فعالیت خود جستجو نمایید.

اما در افراد چاق مصرف مولتی ویتامین مینرال می‌تواند موجب کاهش وزن شود. شاید یکی از علت‌های این موضوع را بتوان در این مسئله دانست که مصرف مکمل‌های غذایی سبب تولید انرژی بیشتر در بدن می‌شود و به این ترتیب فرد دیرتر به سمت خوردن غذا خواهد رفت.

مولتی ویتامین در رژیم کاهش وزن و لاغری

رژیم های کاهش وزن و لاغری عموما با محدودیت انرژی و درشت مغذی ها همراه هستند که این امر به طبع سبب کاهش دریافت ریز معذی ها نیز خواند شد که مطبوع ما نیست.

در زمان کاهش وزن بهتر است پس از مشورت با یک متخصص تغذیه از مکمل مولتی ویتامین- مینرال روزانه استفاده کنید یا از دریافت مقادیر کافی ریزمغذی ها اطمینیان حاصل شود.

بهترین زمان مصرف مولتی ویتامین در شبانه روز

معمولا بهترین زمان مصرف مولتی ویتامین ها از طرف شرکت سازنده مشخص شده و روی بسته بندی درج گردیده است اما بهتر است این نوع مکمل ها در اوایل روز استفاده شوند تا مواد تشکیل دهنده ی آن فرصت کافی جهت هضم، جذب و ورود به مسیر متابولیسمی را داشته باشند.

عوارض مولتی ویتامین ها

شایعترین عارضه ی جانبی مکمل های مولتی ویتامین ایجاد ناراحتی های گوارشی در برخی افراد است، به همین منظور پیشنهاد می شود این مکمل ها را با معده ی پر مصرف کنید تا عوارض جانبی احتمالی آن به حداقل کاهش یابد. 

عوارض مولتی ویتامین بر کبد؛ حقیقت یا شایعه؟

در مورد عوارض و مسمومیت های کبدی ناشی از مصرف مولتی ویتامین ها لازم است بدانید که نگرانی در مورد ویتامین های محلول در آب (ویتامین های خانواده B و ویتامین C) وجود ندارد، چراکه مقادیر اضافی این ویتامین ها از طریق ادرار دفع می شوند.

بیشتر نگرانی در مورد مسمومیت های کبدی متوجه ویتامین های محلول در چربی (A، D، E و K) است، که دریافت مقادیر چندین برابر بالاتر از نیاز روزانه این ویتامین ها میتواند سبب ایجاد مسمومیت های کبدی شود.

سخن پایانی

افرادی که از رژیم غذایی سالم و مکفی تبعیت می کنند، عموما نیازی به مصرف مولتی ویتامین ها ندارند مگر در شرایط خاص و مصرف بیش از حد ویتامین ها و املاح مزیتی برای سلامتی فرد به همراه نخواهد داشت.

مصرف مولتی ویتامین ها به خودی خود تاثیری به عملکرد کبد یا مسمومیت کبدی ندارد اما استفاده از مگادوز های برخی املاح و ویتامین های محلول در چربی ممکن است خطر مسمومیت های کبدی را افزایش دهد.