عوارض پروتئین وی چیست و برای چه افرادی مناسب است؟

پروتئین وی یکی از محبوب ترین مکمل های پروتئینی است که عمدتا در سبد مکمل های بدنسازی ورزشکاران قرار دارد. 

اما گروه های مختلفی دست به مصرف این مکمل ارزشمند می زنند. 

در این مقاله پاسخ می دهیم که عارضه مصرف پروتئین وی چیست و چه افراد در چه گروه های سنی می توانند از پروتئین وی استفاده نمایند.

عوارض استفاده از پروتئین وی برای گروه های مختلف براساس مطالعات

معمولا استفاده از پروتئین وی عوارض جانبی خاصی ندارد، بعضی از عوارضی که گزارش شده اند عبارتند از حرکات بیشتر دستگاه گوارش، آکنه، حالت تهوع، تشنگی، نفخ، کاهش اشتها، خستگی و سردرد

برای اکثر بزرگسالان استفاده از پودر پروتئین وی بی ضرر است، در دوره بارداری و شیردهی بهتر است استفاده نشود. در کودکان مصرف منابع غذایی پروتئین وی مانند لبنیات یا پودر وی که در شیر خشک کودکان وجود دارد مشکلی ندارد.

اگر فردی به پروتئین شیر گاو حساسیت داشته باشد بهتر است پودر وی استفاده نشود

مطالعه ای استفاده بیش از اندازه پروتئین وی را با اثر منفی روی عملکرد کلیه و کبد مرتبط دانست. هنوز دقیقا مشخص نشده که وی روی کلیه و کبد تاثیر میذارد یا خیر ولی به افرادی که مشکلات کبدی و کلیوی دارند توصیه می شود مکمل وی را زیر نظر پزشک مصرف کنند.(1,2)

آیا پروتئین وی برای کودکان ضرر دارد

در کودکانی که از رژیم غذایی متعادل استفاده می کنند یا دچار بیماری خاصی نیستند که سبب اختلال در هضم و جذب پروتئین می شود ، احتمال کمبود پروتئین خیلی کم است. برای بسیاری از کودکان دادن مکمل های پودر پروتئینی غیرضروری است چون به مقدار اضافه به بدن پروتئین می رساند.

دادن پروتئین اضافه به کودکان ممکن است مشکلاتی ایجاد کند که بصورت خلاصه به شرح زیر است:

• مشکلات گوارشی: هضم مقدار زیادی پروتئین ممکن است برای کودکان ممکن نباشد. بخصوص اگر به لاکتوز حساسیت داشته باشند و علائمی مانند نفخ، درد شکم و اسهال پیش می آید
• اضافه وزن
• آسیب به اندام های بدن مانند کلیه ها و کبد در مواردی که مصرف مکمل پروتئین خیلی زیاد باشد. (3,4)

عوارض پروتئین وی برای نوجوانان

مصرف مکمل پروتئین برای نوجوانان مانند کودکان اگر کمبود پروتئین نداشته باشند غیرضروری است. مصرف پروتئین اضافه بخصوص در حالتی که بدن دهیدراته است(بطور مثال بعد از ورزش طولانی) می تواند به کلیه ها فشار وارد کند. سایر عوارض استفاده بیش از اندازه از مکمل های پروتئینی برای نوجوانان عبارتند از اضافه وزن، تهوع، بی اشتهایی، اسهال و آسیب کبدی یا کلیوی(3,5)

عوارض پروتئین وی برای خانمها

در دوران بارداری و شیردهی توصیه کلی بر این است که مکمل پروتئین وی مصرف نشود. علت آن این است که مطالعات کافی روی بی خطر بودن این مکمل ها برای بارداری و شیردهی انجام نشده است. بعضی مطالعات هم تغییرات هورمونی در اثر مصرف بیش از اندازه پروتئین وی را نشان داده اند ولی هنوز شواهد کافی در این زمینه وجود ندارد، به همین علت می توانیم اعلام کنیم عوارض جانبی پروتئین وی تقریبا در هر دو جنس یکسان است.(6)

پروتئین وی برای افراد زیر 18 سال  وسالمندان

پروتئین وی برای نوجوانان

نوجوانان به دلیل رشد سریع که دارند نیاز به پروتئین بیشتری نسبت به بزرگسالان دارند. درمواردی که مصرف پروتئین از رژیم غذایی کافی نیست باید برای تامین رشد از مکمل ها استفاده شود. پروتئین وی به دلیل زود هضم بودن و تامین اسیدهای آمینه ضروری مانند لوسین که برای افزایش سنتز پروتئین کاربرد دارد، گزینه خوبی برای استفاده است.

پروتئین برای رشد قدی لازم است و نوجوانانی که مقدار کافی پروتئین دریافت نمی کنند ممکن است رشد قدی و سلامت استخوان آنها هم تحت تاثیر قرار بگیرد.

در نوجوانانی که بصورت حرفه ای ورزش می کنند یا سوءتغذیه دارند یا به بیماری مبتلا هستند که روی جذب پروتئین تاثیر می گذارد مصرف مکمل پروتئین وی می تواند رشد و تکامل عضلات و استخوان ها را تامین کند.

نوجوانان کم وزن هم می توانند با مصرف مکمل وی پروتئین مقدار کالری دریافتی و وزن خود را افزایش دهند.(7)

پروتئین وی برای کودکان

استفاده از پودر مکمل وی برای کودکان زیر وزن، بدغذا، گیاهخوار یا دارای بیماری های متابولیک ممکن است سودمند باشد. این کودکان نیاز به پروتئین بیشتری نسبت به سایر کودکان دارند.

علائمی که نشان می دهد کودک نیاز به دریافت پروتئین بیشتری دارد عبارتند از: کاهش یا توقف رشد و ایمنی پایین(3)

پروتئین وی برای سالمندان

بسیاری از مطالعات نشان داده اند که استفاده از مکمل پروتئین وی بخصوص همراه با تمرینات مقاومتی می تواند از تحلیل عضلات یا سارکوپنی در افراد سالمند جلوگیری کند. مصرف مکمل پروتئین وی به همراه ویتامین D و افزایش فعالیت بدنی باعث افزایش توده بدون چربی، قدرت عضلات و کاهش التهاب در سالمندان مبتلا به سارکوپنی و تحلیل عضلات می شود. همچنین افراد مسن به دلیل کاهش اشتها یا کاهش جذب معمولا مقدار کافی پروتئین دریافت نمی کنند. استفاده از مکمل پروتئین وی می تواند مقدار دریافت پروتئین آنها را افزایش دهد.

بعضی مطالعات هم روی تاثیر مصرف پروتئین وی بر کاهش کلسترول خون، فشارخون و بیماری های قلبی عروقی و حتی بهبود عملکرد های شناختی مغز و بیماری آلزایمر انجام شده ولی به تحقیقات بیشتری در این زمینه نیاز است.(8,9,10,11)

سوالات رایج:

عوارض پروتئین وی برای معده

اگر عدم تحمل لاکتوز یا قند شیر داشته باشید مصرف پروتئین وی بخصوص وی کنسانتره می تواند باعث بروز علائمی مانند نفخ، دردهای شکمی و اسهال شود. به افرادی که به پروتئین شیر یا لاکتالبومین حساسیت دارند هم توصیه می شود از مصرف مکمل پروتئین وی خودداری کنند چون باعث بروز علائم حساسیت در آنها مانند کهیر، راش های پوستی، تورم زبان و گلو و آبریزش بینی می شود.

در بعضی افراد بخصوص کسانی پروتئین وی را جایگزین دریافت میوه و سبزیجات کرده اند، مصرف پروتئین وی ممکن است یبوست ایجاد کند.(12,13)

عوارض پروتئین وی برای کبد

بعضی از متخصصین پیشنهاد می کنند مصرف مقدار زیاد پروتئین می تواند باعث آسیب کبدی شود. افرادی که مشکلات کبدی دارند حتما باید قبل از مصرف مکمل های پروتئینی با پزشک مشورت کنند. مصرف بی رویه و بخصوص بدون فعالیت بدنی مکمل پروتئین وی ممکن است در طولانی مدت باعث افزایش فاکتورهای التهابی و مسمومیت کبدی شود. همیشه به یاد داشته باشید هیچ مکملی را نباید بی رویه و به مقدار زیاد استفاده کنید و حتما با پزشک مشورت نمایید.(14,15,16)

عوارض پروتئین وی روی کلیه

مصرف بیش از اندازه پروتئین می تواند مشکلات کلیوی ایجاد کند بخصوص اگر از قبل بیماری های مربوط به کلیه را داشته باشید. در بعضی افراد مصرف زیاد مکمل وی باعث تولید سنگ های کلیه می شود به همین علت توصیه می شود حتما درحد متعادل پروتئین استفاده کنید و همراه با آن به مقدار کافی آب بنوشید.(16, 17 )

آیا مصرف بالا وی پروتئین سبب پوکی استخوان می شود؟

این فرضیه براساس یک تئوری بوجود امده است که طبق آن گفته می شود، مصرف زیاد پروتئین سبب افزایش اسیدیته ادرار میشود و بدن به منظور کاهش اسیدیته کلسیم استخوان ها را ازاد می کند، که این مورد نیز توسط مطالعات تایید نشده است.

دوستان لطفا در نظر داشته باشید منظور از پروتئین بالا، پروتئین بیشتر از نیاز است. به عنوان مثال ورزشکاری که بدن او به 120 گرم پروتئین در روز نیاز دارد، 120 گرم برای او زیاد نیست بلکه تامین کننده نیاز اوست. به همین دلیل به منظور احتیاط حتما پروتئین مورد نیاز دریافتی خود را (از غذا و مکمل) تحت نظر متخصصیا کارشناس تغذیه محاسبه کنند.

عوارض پروتئین وی تقلبی

مکمل های پروتئین وی تقلبی معمولا کیفیت پایینی داشته و متاسفانه در بعضی موارد آلودگی با فلزات سنگین مانند سرب دارند. همچنین ممکن است در آنها قندهای ساده، فیلرهای غیراستاندارد، استروئیدها و هورمون ها وجود داشته باشد.

اگر بعد از مصرف پودر وی دچار مشکلات سلامتی شدید یا تاثیر بدی روی بدنتان داشت احتمالا محصول تقلبی مصرف کرده اید. در بعضی موارد استفاده از پودرهای وی تقلبی باعث ایجاد آکنه یا لک پوستی و ریزش مو می شوند. برخی عوارض جدی تر شامل نارسایی کبد یا کلیه است. کمترین مشکلی که استفاده از پودر وی تقلبی و غیراستاندارد ممکن است ایجاد کند نتیجه نگرفتن از مصرف آن است چون درصد پروتئین موجود در آن خیلی پایین می باشد. به همین علت همیشه همه مکمل ها را از فروشگاه های معتبر مانند داروخانه ها بخرید و به تائیدیه هایی که محصول دریافت کرده و روی بسته بندی ثبت شده دقت کنید. شاید لازم باشد QR کد یا بارکدهای روی محصول را هم اسکن کنید تا از اصل بودن آن مطمئن شوید.(18)

عوارض پروتئین وی تاریخ گذشته

با انقضای تاریخ مصرف پودر پروتئین، کیفیت آن کاهش پیدا می کند و اثربخشی خود را از دست می دهد. همچنین ممکن است طعم یا بوی محصول تغییر کند و خوردن آن ناخوشایند باشد. در بعضی مواقع در پودرهای کهنه بخصوص پودر پروتئینی که در قوطی آن باز شده ممکن است قارچ رشد کند یا دچار آلودگی باکتریایی شود. مصرف این پودرها باعث مشکلات گوارشی خواهد شد.(19و20)

تاثیر پروتئین وی بر روی اسپرم

مطالعات در این زمینه کمی متناقض است، بعضی مطالعات نشان داده اند که مصرف پودر مکمل وی در بالاترین مقداری که توصیه شده است هیچ تاثیر قابل ملاحظه ای روی کیفیت اسپرم و باروری مردان ندارد. تعدادی از مطالعات هم نشان داده اند مردانی که مشکل ناباروری داشتند بعد از قطع مصرف مکمل های پروتئینی غلظت اسپرم در آنها افزایش پیدا کرده است. به همین علت اگر مشکل ناباروری ندارید در حد توصیه شده و نه بیشتر می توانید از مکمل وی استفاده کنید، ولی اگر مشکل ناباروری دارید یا تحت درمان ناباروری هستید بهتر است مکمل وی را استفاده نکنید یا قبل از استفاده با پزشکتان مشورت کنید.(21و22)

مصرف زیاد پروتئین در بدنسازی چه عوارضی دارد؟

• مشکلات گوارشی مانند نفخ، دل درد، اسهال بخصوص در افرادی که عدم تحمل لاکتوز دارند
• بروز آکنه
• افزایش وزن
• بروز مشکلات کبدی و کلیوی
• واکنش های آلرژیک در افرادی که به شیر حساسیت دارند
• تغییرات هورمونی بخصوص بعد از مصرف پروتئین سویا
• کم آبی و دهیدراسیون(23و24و25)

پروتئین اضافی در بدن به چه چیزی تبدیل می شود؟

پروتئینی که در بدن به مصرف نمیرسد تبدیل به چربی شده و در بدن ذخیره می شود، در واقع ساختمان شیمیایی پروتئین تغییر کرده و طی فرآیندی به نام لیپوژنز به چربی تبدیل می شود. به همین علت است که مصرف زیاد پروتئین باعث افزایش وزن می شود.(26)

کلام نهایی: آیا پروتئین وی عوارض دارد

همانطور که در بالا هم اشاره شد مصرف زیاد پروتئین وی ممکن است در بدن عوارض ناخواسته ای را ایجاد کند. این عوارض ممکن است شدید یا خیلی خفیف باشد و شاید در بعضی افراد اصلا بروز نکند ولی اکیدا توصیه می شود که از مصرف خودسرانه و بی رویه آن خودداری کنید. مصرف همه مکمل ها باید در همان مقدار توصیه شده و ترجیحا زیر نظر پزشک یا مشاور تغذیه انجام شود.