بهترین ویتامین ها و مکمل ها برای افراد دیابتی

 بعضی از مکمل های غذایی هستند که  گفته می شود روی قند خون تاثیر مثبت می گذارند که البته هیچکدام هنوز به صورت قطعی اثبات نشده است.

مطالعاتی روی مصرف کروم، آلفا لیپوئیک اسید، اسیدهای چرب امگا 3، منیزیوم، کوآنزیم Q10 و سلنیوم انجام شده است که موثر بودن آنها در کنترل یا کاهش قند خون را نشان داده ولی هنوز بصورت کلی به اثبات نرسیده است.  به عبارتی مکمل های مناسب برای افراد دیابتی بحث گسترده ای است و نباید به هر منبعی استناد کرد.

در این محتوا به بررسی مکمل غذایی پیشنهادی برای افراد دیابتی با استناد به مقالات معتبر پرداخته ایم.(1)

چرا افراد مبتلا به دیابت به مصرف مکمل نیاز دارند؟

1) استرس اکسیداتیو

2) تداخل دارویی

افراد دیابتی با توجه به شرایط بیماری که دارند یا داروهایی که مصرف می کنند، ممکن است دچار کمبود بعضی از مواد مغذی شوند.

سطح آنتی اکسیدان هایی مانند ویتامین A، C و E در افراد دیابتی نسبت به سایر افراد پایین تر است.

چون افراد دیابتی در معرض استرس اکسیداتیو بیشتری هستند و به آنتی اکسیدان بیشتری نیاز دارند، استفاده از بعضی داروهای کاهنده قند خون هم روی جذب بعضی از مواد مغذی تاثیر می گذارند.

بطور مثال متفورمین جذب اسید فولیک و ویتامین B12 را کاهش می دهد.

بهترین مکمل برای افراد دیابتی شامل چه ترکیباتی است؟

استفاده از یک رژیم غذایی متعادل که شامل همه گروه های غذایی باشد بهترین انتخاب برای افراد دیابتی است.

اگر فرد دچار کمبود مواد مغذی خاصی باشد باید تحت نظر پزشک از مکمل استفاده کند.

استفاده از آنتی اکسیدان ها مانند ویتامین A،C  و سلنیوم، ویتامین های گروه B بخصوص اسید فولیک و B12، اسیدهای چرب امگا3، کروم و منیزیوم برای افراد دیابتی می تواند مفید باشد ولی حتما باید با توصیه و زیر نظر پزشک مصرف شوند. (2)

 ویتامین‌های مفید برای افراد دیابتی چه هستند؟ و بهترین مولتی ویتامین چه ترکیباتی دارد؟

افراد دیابتی که قند خون آن ها کنترل نشده استرس اکسیداتیو بالاتر و نیاز به آنتی اکسیدان بیشتری نسبت به بقیه افراد دارند، مصرف ویتامین هایی که خاصیت آنتی اکسیدانی دارند مانند ویتامین آ و ویتامین ث می تواند موثر باشد.

بیمارانی که برای طولانی مدت از متفورمین استفاده می کنند ممکن است دچار کمبود ویتامین های گروه B بخصوص ویتامین B12 و اسید فولیک شوند.

مولتی ویتامین که برای افراد دیابتی استفاده می شود بهتر است حاوی آنتی اکسیدان ها، ویتامین های محلول در چربی، ویتامین های گروه B و ویتامین C باشد و حتما با توصیه پزشک مصرف شود.(2)

فواید و عوارض مولتی ویتامین برای افراد دیابتی چیست

استفاده از مولتی ویتامین برای افرادی که دچار کمبود مواد مغذی هستند به برطرف شدن کمبود و رفع مشکلات ناشی از آن کمک می کند.

استفاده از مکمل های ویتامینی یا مینرال ها بدون تجویز پزشک و بدون وجود کمبود مواد مغذی ممکن است عوارض و مشکلات زیادی برای همه افراد بخصوص افراد دیابتی به وجود آورد.

 مصرف بیش از اندازه ویتامین ها باعث ایجاد حالتی به نام هایپرویتامینوز می شود که ممکن است باعث صدمه به کبد، کلیه یا سایر اندام های بدن شود.

مصرف بیش از اندازه هیچ ویتامینی روی کنترل قند خون یا کاهش عوارض ناشی از دیابت موثر نیست. (3)

مکمل‌های ویژه تقویت افراد دیابتی

با سرچ کلمه مکمل ویژه افراد دیابتی با انبوهی از محصولات مواجه می شوید که همه ادعای بهبودی دیابت را دارند.

 نکته ای که باید به آن دقت کنید این است که هیچ مکملی نمی تواند دیابت را درمان کند و اگر چنین ادعایی را مطرح می کند مطمئنا نادرست است، مکمل ها می توانند در بهبود دیابت یا کاهش مقدار قند خون در کنار داروها، رژیم غذایی و فعالیت بدنی کمک کننده باشند.

مکمل هایی که معمولا در مدیریت دیابت استفاده می شوند عبارتند از:

آلفا لیپوئیک اسید (ALA) ، کروم، اسیدهای چرب امگا 3، منیزیوم، وانادیوم، اسید فولیک، ویتامین های گروه B، ویتامین C، ویتامین E، سلنیوم، روی و مس

تحقیقات استفاده از ALA و کروم را موثر نشان داده ولی استفاده طولانی مدت نیاز به بررسی بیشتری دارد.

در نهایت باز هم تاکید می کنیم که بدون مشورت پزشک هیچ مکملی را استفاده نکنید. (3,1)

مکمل چاقی برای افراد دیابتی 

رعایت یک رژیم متعادل و متنوع که حاوی مقادیر مناسب از کربوهیدرات های پیچیده و منابع کافی از پروتئین ها و چربی های سالم مانند آجیل و مغزها و روغن های گیاهی باشد به افزایش وزن کمک خواهد کرد.

در کنار آن انجام فعالیت های ورزشی مناسب که حجم عضلات را افزایش می دهند و استفاده از مکمل هایی که پروتئین بالایی دارند و درصد کربوهیدرات آنها پایین است مانند مکمل پروتئین وی ایزوله می تواند موثر باشد.
یکی از مکمل های داروسازی کارن که به صورت اختصاصی برای تامین کالری افراد مبتلا به دیابت فرموله شده است، انترامیل دیابتی کارن می باشد.

تاکید می کنیم که قبل از استفاده از هر برنامه غذایی یا ورزشی یا مصرف هر نوع مکملی با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید. (4)

مکمل های کاهش وزن برای افراد دیابتی

اگر اضافه وزن دارید بهترین روشی که می توانید استفاده کنید رعایت یک رژیم غذایی متنوع با کالری مناسب است که شامل همه گروه های غذایی بوده و همه مواد مغذی مورد نیاز را تامین کند.

در کنار رژیم غذایی داشتن فعالیت بدنی و درنهایت استفاده از مکمل های مجاز می تواند به کاهش وزن کمک کند.

به یاد داشته باشید هیچ رژیم غذایی یا برنامه ورزشی یا مکملی را فقط به دلیل پرطرفدار بودن استفاده نکنید چون ممکن است عوارض جدی برایتان ایجاد کند.

برای تنظیم رژیم غذایی یا برنامه ورزشی و مصرف هر مکملی حتما با متخصص مشورت کنید. (5)

مکمل های کاهش وزن که برای افراد دیابتی هم قابل استفاده هستند عبارتند از:

• مکمل های حاوی فیبرهای محلول و نامحلول. این مکمل ها با پر کردن معده حس سیری را افزایش داده و باعث کاهش دریافت کالری اضافه می شوند. وجود فیبر در این مکمل ها باعث بهبود وضعیت چربی ها و قند خون هم می شود. از جمله مکمل گلیکواسلیم
• مکمل هایی که مانع جذب کربوهیدرات های ساده یا پیچیده می شوند. مصرف این مکمل ها ممکن است در افرادی که انسولین تزریق می کنند باعث افت قند خون شود و حتما باید با احتیاط و زیر نظر پزشک استفاده شوند. همانند کربوفایت
• مکمل هایی که چربیسوزی یا متابولیسم را افزایش می دهند مانند کارنیتین و سی ال ای
• مکمل هایی که مانع جذب چربی ها می شوند مانند کیتوزان و اورلیستات
• داروهای کاهش وزن مخصوص افراد دیابتی مانند ویکتوزا، ملیتاید و داروهای سماگلوتاید 

سوالات رایج

ویتامین دی در بیماری دیابت

اگرچه نقش ویتامین D در کمک به تنظیم قند خون به خوبی شناخته نشده است، به نظر می رسد وضعیت ویتامین دی بدن در بروز بیماری دیابت یا درمان آن نقش دارد.

مطالعات نشان داده اند که کمبود ویتامین D با کاهش ترشح انسولین، افزایش مقاومت به انسولین و افزایش خطر ابتلا به دیابت ارتباط دارد.

استفاده از مکمل ویتامین د در صورت وجود کمبود آن، ممکن است بروز دیابت نوع 1 و احتمالاً دیابت نوع 2 را کاهش دهد، همینطور ممکن است باعث بهبود وضعیت قند خون شود .

با این حال، مکانیسم های دقیق ارتباط ویتامین D و دیابت مشخص نیست و نیاز به بررسی بیشتر دارد.

به همین علت استفاده از مکمل ویتامین D فقط در افرادی که کمبود این ویتامین را دارند توصیه می شود. (6)

قرص کلسیم برای دیابت ضرر دارد

درصورت کمبود کلسیم و تجویز پزشک می توان از مکمل کلسیم استفاده کرد.

کمبود کلسیم همراه با ویتامین D ممکن است بر قند خون تأثیر منفی بگذارد.

مصرف مکمل های ترکیبی حاوی هر دو ماده مغذی ممکن است در بهبود متابولیسم گلوکز مفید باشد. اگر کمبود کلسیم وجود ندارد بهتر است از مصرف مکمل آن پرهیز شود، درهرصورت بدون مشورت با پزشک هیچ مکملی را نباید استفاده کرد.

مکمل های خطرناک برای دیابتی ها کدام اند؟

مکمل ها ممکن است عوارض جانبی ناخواسته یا خطرناکی ایجاد کنند، به خصوص اگر با داروهای شما تداخل داشته باشند.

در حالی که برخی از مکمل ها می توانند اثرات داروهای دیابت شما را تشدید کنند و باعث افت قند خون (هایپوگلایسمی) شوند، برخی دیگر ممکن است اثر معکوس داشته باشند و منجر به افزایش قند خون (هایپرگلیسمی) شوند.

تحقیقات در این زمینه ادامه دارد و هنوز لیست کاملی از مکمل هایی که برای افراد دیابتی مناسب نیست ارائه نشده ولی قبل از مصرف مکمل های زیر حتما با پزشک مشورت کنید:

• کروم: کمبود کروم سبب افزایش قند خون می شود ولی استفاده بی رویه آن ممکن است روی کلیه ها تاثیر منفی داشته باشد بخصوص اگر از قبل مشکلات یا نارسائی کلیه داشته باشید.
• ویتامین E: ممکن است با داروهای رقیق کننده خون تداخل داشته باشد و حتما قبل از مصرف با پزشک مشورت کنید.
• گیاه St. John’s wort یا گل راعی یا علف چای: مکملی است که برای کمک به درمان بی خوابی و افسردگی و بهبود خلق و خو استفاده می شود، این گیاه با داروهای درمان دیابت بخصوص متفورمین تداخل دارد و اثربخشی آن را تغییر می دهد. همچنین این مکمل با وارفارین و سایر داروهای رقیق کننده خون هم تداخل دارد.
• نیاسین یا ویتامین B3: بعضی مطالعات نشان داده اند که استفاده از مکمل نیاسین ممکن است قند خون را افزایش دهد، بعضی از مولتی ویتامین ها یا مکمل های B کمپلکس حاوی مقادیر بالایی از نیاسین هستند، حتما به اطلاعات مکملی که مصرف می کنید توجه کنید.

به عنوان نکته آخر مجدد یادآوری می کنیم هیچ مکملی را بدون مشورت پزشک و خودسرانه مصرف نکنید چون ممکن است عوارض جدی برایتان ایجاد کند.