حقیقت رژیم فستینگ یا روزه داری متناوب برای کاهش وزن

آیا رژیم لاغری فستینگ موثر و علمی است؟

در این مقاله سعی داریم که با تکیه بر مطالعات معتبر مروری، تاثیر این رژيم غذایی را بر کاهش وزن بررسی کنیم.

و در نهایت حقیقت موجود را براساس این مطالعات اعلام کنیم.

روزه داری متناوب  چیست؟

فستینگ متناوب که ریشه در اعمال دینی ادیانی از جمله اسلام دارد، شامل دوره های متناوبی از خوردن و محدودیت کالری یا حتی عدم دریافت کالری می باشد.

این سبک از رژیم غذایی به منظور پیشگیری از سازگاری بدن با محدودیت دریافت کالری و افت متابولیسم مطرح شده است.

به طور کلی این سبک از رژیم غذایی به دو گروه تقسیم می شود.

انواع رژیم لاغری فستینگ

1. روزه داری متناوب روزانه(رژیم 5:2)

 در این نوع روزه داری، تناوب در روزهای فست و غیرفست دیده می شود.

به عنوان مثال فرد در روزهای دوشنبه، چهارشنبه و جمعه تنها 25% کالری مورد نیاز روزانه خود را دریافت می کند و در روزهای دیگر این محدودیت از بین می رود.

 رژیم  5:2 در همین گروه طبقه بندی می شود. در این رژیم فرد دو روز در هفته، انرژی حدود 500-400 کیلوکالری دریافت می کند و در سایر روزهای هفته این محدودیت برداشته می شود.

2. محدودیت دریافت ساعتی غذا( فستینگ 16:8)

 در این رژيم که شبیه به روزه داری اسلامی می باشد، دوره های فستینگ طی24 ساعت تعیین می شوند.

به عنوان مثال فرد 16 ساعت هیچ ماده غذایی دریافت نمی کند و در 8 ساعت بعدی محدودیت دریافت از بین می رود.

از جمله تفاوت های این رژیم با روزده داری مسلمانان این است که دوره های روزه داری در بازه زمانی که فرد می خوابد یا فعالیت کمتری انجام می دهد؛ قرار می گیرد.

بررسی فواید روزه داری متناوب با تکیه بر مطالعات

• افزایش طول عمر

در حالت کلی نتایج مطالعات حیوانی نشان می دهند که محدودیت دریافت کالری به افزایش طول عمر حیوانات و ارتقاء مقاومت آن ها نسبت به استرس های متابولیکی کمک می کند.

اگرچه شواهد مستحکمی در این خصوص برای انسان ها وجود ندارد.

• ارتقاء سلامت عمومی

گفته می شود که استرس روزه داری متناوب باعث ایجاد یک پاسخ ایمنی در بدن می شود که می تواند به ترمیم سلول ها کمک کند.

همچنین گفته می شود که این استرس می تواند سبب ایجاد تغییرات متابولیکی مثبت شود (کاهش چربی خون، کلسترول LDL، فشارخون، وزن، قندخون و توده چربی)

• کاهش وزن

      1. نتایج حاصل از یک مطالعه مروری سیستماتیک که در آن 40 مقاله مورد بررسی قرار گرفتند، نشان داد که این سبک رژیم به کاهش وزن افراد کمک می کند.

لازم بذکر است که مطالعاتی که در این مقاله مورد بررسی قرار گرفتند در متد و افراد مورد بررسی از تنوع بالایی برخوردار بودند که از جمله نقاط ضعف این سبک مقالات بحساب می آید.

      2. در یک مطالعه دیگر، 12 ارزیابی بالینی که در همه آن ها گروه های فست با گروه های محدودیت کالری مداوم مقایسه شدند، هیچ تفاوت معنی داری در کاهش وزن دو گروه وجود نداشت.

      3. در یک مطالعه دیگر که متدهای بکار گرفته شده در آن دقیق تر از سایر مطالعات بود، 100 فرد چاق که عموما زن و سالم بودند به 3 گروه روزه دار متناوب، محدودیت کالری مداوم و کنترل تقسیم شدند. افراد در این مطالعه به مدت یکسال (6 ماه فاز کاهش وزن و 6 ماه فاز تثبیت وزن) تحت مطالعه قرار گرفتند.

روش تجویز کالری در این مطالعه به گونه ای بود که گروه فستینگ در روزهای فست 25% کالری مورد نیاز و در روزهای غیرفست 125% کالری مورد نیاز خود و گروه محدودیت کالری روزانه 75% کالری مورد نیاز روزانه خود را دریافت می کردند. نتایج حاصل از این مطالعه به شرح زیر است:

1. هیچ تفاوت معنی داری در کاهش وزن، بازگشت وزن یا تغییر در ترکیب بدنی بین دو گروه دیده نشد.

2. هیچ تفاوت معنی داری در فشارخون، ضربان قلب، گلوکز ناشتا و انسواین ناشتا بین دو گروه دیده نشد. حتی در گروه فست کلسترول LDL به طور معنی داری به نسبت قبل از مطالعه افزایش پیدا کرده بود.

3. همچنین جالب بود که افراد فست در روز محدودیت بیشتر و در روز بدون محدودیت کمتر از آنچه تجویز شده بود را مصرف می کردند.

عوارض رژیم فستینگ:

گفته می شود که این سبک رژیم می تواند ریسک ابتلا به بیماری های اختلال خوردن را افزایش دهد یا حتی آن ها را تشدید کند.

و در سطوح خفیف تر سبب ایجاد بیش خوری در دوره های غیر فست شود.

اگرچه مطالعات این حقیقت را در مقایسه با رژیم های کاهش وزن دیگر نشان نداده اند.

فستینگ و روزه داری به چه افرادی پیشنهاد نمی شود:

• افراد باردار و شیرده
• افراد دیابتی و افرادی که داروهایی مصرف می کنند که باید با غذا خورده شود.
• افراد دچار اختلالات خوردن
• افرادی که در مرحله رشد و بلوغ هستند.

و در آخر رژیم فستینگ بگیریم یا نگیریم؟

اگرچه مطالعات فواید محدودیت کالری در حیوانات را نشان می دهند اما این فواید هنوز در انسان تایید نشده اند.

و اینکه هنوز در خصوص این رژیم سوال های متعددی بی پاسخ مانده است. به عنوان مثال هنوز مشخص نیست که محاسبه کالری این رژیم به چه صورت است! یا هنوز مشخص نیست برای دریافت باز خورد این رژیم باید چه مدت دنبال شود!

و از همه مهم تر این سوال که آیا رژیم فستینگ می تواند کارامد باشد یا خیر هنوز بی پاسخ مانده است و نیازمند مطالعات بیشتری است.

و در نهایت به دلیل اینکه زوایای متعددی از این رژیم غذایی نامشخص است پس در حال حاضر نمی توان این رژیم غذایی را به کسی پیشنهاد کرد.