کدام یک از مکمل های غذایی را در دوران بارداری می توان مصرف کرد؟

بسیاری از زنان باردار می دانند که مصرف الکل، سیگار و غذاهای دریایی حاوی فلزات سنگین برای آنها مضر است و از مصرف آنها پرهیز می نمایند ولی برخی از آنها آگاهی کافی از مکمل های غذایی دوران بارداری ندارند.

طبق پژوهشی که در سال 1391 در مورد وضعیت ریزمغذی ها در ایران انجام شد، 14/3% از زنان باردار ایرانی مبتلا به کم خونی فقر آهن، 28 % کمبود روی، 14/1 % کمبود ویتامین A و 85/3 % کمبود ویتامین D داشتند.    

در دوران بارداری نیاز به درشت مغذی ها (کربوهیدرات، چربی و پروتئین) و ریز مغذی ها ( ویتامین ها و مواد معدنی ) افزایش  می یابد. برخی از زنان نمی توانند این نیاز افزایش یافته را از طریق یک برنامه غذایی با کفایت تغذیه ای لازم تامین نمایند.

کدام زنان در دوران بارداری نیازمند دریافت مکمل اند؟

• زنان با کمبود ریز مغذی های شناخته شده

• زنان با تهوع و استفراغ های شدید

• زنانی که از  رژیم های غذایی خاصی مانند رژیم گیاهخواری پیروی می کنند

• زنان سیگاری

• زنان کم وزن و مبتلا به سوء تغذیه  

مکمل های مورد نیاز دوران بارداری

فولات

فولات یا اسید فولیک یکی از انواع ویتامین های گروه B است که نقش مهمی در سنتز DNA، تولید گلبولهای قرمز و رشد و تکامل جنین دارد. توصیه می شود خانم ها در سنین باروری روزانه 400 میکروگرم اسید فولیک دریافت نمایند و در طول بارداری ( تا پایان ماه سوم ) برای پیشگیری از نقص لوله های عصبی در جنین روزانه 600 میکروگرم اسید فولیک مصرف نمایند.

بهتر است برای افزایش جذب فولات، خانم های باردار از مکمل های حاوی ال متیل فولات استفاده نمایند.

آهن 

کم خونی مادر با عوارضی نظیر زایمان زودرس، افسردگی و کم خونی در جنین همراه است. در طول بارداری حجم خون تا 50 % افزایش یافته به همین دلیل نیاز به آهن نیز افزایش می یابد. زنان در دوران بارداری روزانه به 27 میلی گرم آهن نیاز دارند. آهن برای انتقال اکسیژن، رشد جنین و سلامت جفت ضروری است.

ویتامینD

ویتامین D در تقسیم سلولی، تقویت سیستم ایمنی و سلامت استخوان ها موثر است. کمبود این ویتامین در دوران بارداری احتمال زایمان زودرس، نیاز به سزارین، بروز پره اکلامپسی و دیابت بارداری را افزایش می دهد. مصرف روزانه 1000 واحد ویتامین D برای پیشگیری از کمبود آن توصیه می شود.

منیزیم 

منیزیم به عنوان یک ماده معدنی فعال در بسیاری از واکنش های شیمیایی بدن شرکت می نماید. مطالعات نشان می دهند که مکمل یاری با این ماده معدنی در طول بارداری از زایمان زودرس، فشار خون بالا و اختلال در رشد جنین جلوگیری می نماید.

امگا 3

اسیدهای چرب امگا 3 که شامل آلفا لینو لنیک اسید (ALA)، ایکوزاپنتاانوئیک اسید (EPA) و دوکوزا هگزاانوئیک اسید (DHA)   می باشند، در غذاهای دریایی، دانه ها و مغزها یافت می شوند. مکمل یاری با امگا 3 در دوران بارداری در تکامل سیستم عصبی و سیستم بینایی جنین موثر است و احتمال بروز افسردگی در مادران باردار را کاهش می دهد. توصیه می شود در طول بارداری از مکمل های امگا 3 بدون جیوه استفاده شود.

پروبیوتیک ها 

پروبیوتیک ها،دسته ای از باکتری های مفید فلور روده ای می باشند که علاوه بر کمک به گوارش، در تولید ترکیبات مفید برای بدن مانند ویتامین ها نقش دارند. بسیاری از مطالعات ایمن بودن پروبیوتیک ها را در دوران بارداری نشان داده اند همچنین برخی از مطالعات نشان داده اند که مکمل های حاوی پروبیوتیک ها احتمال بروز دیابت بارداری، افسردگی پس از زایمان، اگزما و التهابات پوستی در نوزاد را کاهش می دهد.

مطالعات بر روی اثرات پروبیوتیک ها بر سلامت مادران و نوزادان همچنان ادامه دارد.

ید

دریافت ید در دوران بارداری برای مادر و تکامل جنین بسیار مهم و موثر است. در دوران بارداری تغییراتی در وضعیت فیزیولوژیک و هورمونی مادر ایجاد می شود که منجر به بروز عوارضی نظیر کم کاری تیروئید می گردد. ید در دوران بارداری در سنتز هورمون های تیروئیدی، رشد مغز و دستگاه عصبی جنین موثر است به همین منظور دریافت روزانه  220میکروگرم ید در این دوران ضروری است.

مکمل های ممنوعه دوران بارداری

ویتامین A

اگرچه ویتامین A نقش مهمی در تکامل سیستم بینایی و تقویت سیستم ایمنی دارد ولی دریافت مقادیر بالای آن از طریق مکمل های غذایی توصیه نمی شود مگر در شرایطی که مادر باردار مبتلا به کمبود شدید این نوع ویتامین باشد.  برخی از مطالعات نشان داده اند که زیاده روی در مصرف این ویتامین با  نقص های مادرزادی در جنین همراه است.

ویتامین E

ویتامین E  نقش مهمی در سلامتی زنان باردار دارد ولی دریافت مقادیر بالای آن از طریق مکمل غذایی توصیه  نمی گردد. زیاده روی در مصرف مکمل های حاوی ویتامین E احتمال درد های شکمی و  پارگی کیسه آمنیوتیک را افزایش می دهد.

در آخر باید خاطر نشان کرد مصرف هر گونه مکمل غذایی در دوران بارداری باید تحت نظر پزشک باشد.

منابع :

1. فریدون سیاسی، پژوهشی در وضعیت ریزمغذی های ایران 1391 ( پورا 2 )، بخش ششم صفحه 151

2.https://www.healthline.com/nutrition/supplements-during-pregnancy